Rekuperator — zasada działania, rodzaje i dobór do domu.

Rekuperator jest urządzeniem, które umożliwia wydajną wentylację w domu przy jednoczesnym odzysku ciepła. Wprowadzając świeże powietrze do budynku, wymiennik ciepła odzyskuje ciepło z powietrza wywiewanego na zewnątrz, zmniejszając straty energii i przyczyniając się do obniżenia kosztów ogrzewania. W artykule przeczytasz o tym, jak działają rekuperatory w domu oraz znajdziesz wiele praktycznych informacji związanych z funkcjonowaniem tego urządzenia.

Rekuperator to zasilane energią elektryczną urządzenie, będące elementem systemu instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Jego głównym zadaniem jest nawiewanie świeżego powietrza do wnętrza domu oraz wywiewanie na zewnątrz powietrza zużytego. Jeżeli rekuperator został podłączony do dobrze wykonanej instalacji wentylacji mechanicznej, zagwarantuje odzysk ciepła ze zużytego powietrza, co przełoży się na obniżenie rachunków za ogrzewanie. Najlepiej działające rekuperatory wyróżnia sprawność odzysku ciepła na poziomie ponad 90%.

Wśród rekuperatorów dostępnych na rynku, można wyróżnić różne rodzaje, spośród których można wybrać odpowiedni do domu wariant.

Można wyróżnić pięć typów wymienników powietrza:

Jest to najprostszy i najtańszy rodzaj rekuperatora, który składa się z dwóch przepływowych kanałów, przez które przechodzi powietrze. Ciepło jest odzyskiwane dzięki temu, że powietrze wyprowadzane z pomieszczeń przepływa przez jeden kanał, a powietrze świeże wprowadzane do budynku przepływa przez drugi kanał. Ciepło przenoszone jest z jednego kanału do drugiego przez materiał rekuperacyjny znajdujący się pomiędzy nimi.

W tym typie rekuperatora powietrze wyprowadzane z budynku przepływa w jednym kierunku, a powietrze świeże wprowadzane do budynku przepływa w przeciwnym kierunku. Ciepło jest odzyskiwane przez przenoszenie go z powietrza wyprowadzanego do powietrza świeżego poprzez materiał rekuperacyjny.

Ten rodzaj rekuperatora składa się z dwóch kanałów, przez które przepływa powietrze. Powietrze wyprowadzane z budynku i powietrze świeże wprowadzane do budynku przepływają jednocześnie przez materiał rekuperacyjny, a ciepło jest odzyskiwane przez wymianę ciepła pomiędzy nimi.

Typ rekuperatora, który poza odzyskiwaniem ciepła, umożliwia również odzyskanie wilgoci z powietrza wyprowadzanego z budynku. Jest to szczególnie przydatne w pomieszczeniach, w których panuje wysoka wilgotność.

Ten rekuperator wykorzystuje dodatkowe źródła energii, takie jak panele słoneczne lub pompy ciepła, aby wymiana ciepła miała zwiększoną wydajność oraz zmniejszone zużycie energii.

W zależności od potrzeb i wymagań dobór odpowiedniego rodzaju rekuperatora jest kluczowy dla uzyskania optymalnych wyników w zakresie odzysku ciepła i oszczędności energii w budynku.

Aby dobrać odpowiedni rekuperator do wnętrza domu, należy przyjrzeć się kilku czynnikom dotyczącym tego urządzenia. Najważniejszym parametrem wymiennika ciepła jest jego wydajność. Jest to ilość powietrza wymienianego na metr sześcienny w ciągu 1 godziny pracy. W celu określenia jego odpowiednich parametrów należy wziąć pod uwagę czynniki wpływające na prawidłową wentylację, takie jak wielkość pomieszczeń, liczba osób przebywających w domu, stopień izolacji termicznej budynku, poziom zanieczyszczenia powietrza w okolicy oraz preferencje dotyczące poziomu wilgotności i temperatury powietrza wewnątrz domu. Odpowiedni rekuperator do domu wymaga wzięcia pod uwagę wymienionych powyżej wielu czynników. Warto zatem skonsultować się z ekspertem, który pomoże w doborze urządzenia, które spełni wszystkie wymagania i zapewni odpowiedni poziom wymiany powietrza.

System wymiany ciepła dzięki rekuperatorowi to system wentylacji zapewniający dostateczną wymianę powietrza w pomieszczeniu przy jednoczesnym odzyskiwaniu ciepła z powietrza wywiewanego. Budowa systemu odnowy biologicznej zależy od wielu czynników, takich jak wielkość budynku, liczba pokoi, liczba domowników, stopień ocieplenia, lokalizacja budynku i wiele innych czynników. Jednak w większości przypadków system rekuperacji składa się z następujących elementów:

1. Główna jednostka rekuperatora — jest to urządzenie, które umieszcza się w pomieszczeniu technicznym, a jego zadaniem jest odzyskiwanie ciepła z wyrzucanego powietrza i dostarczanie świeżego powietrza do pomieszczeń.
2. Kanały wentylacyjne — przewody wentylacyjne, które łączą główną jednostkę rekuperatora z poszczególnymi pomieszczeniami w budynku.
3. Filtry powietrza — elementy zapewniające czystość powietrza, które przepływa przez system rekuperacji.
4. Regulator temperatury — element regulujący temperaturę w pomieszczeniach poprzez kontrolowanie temperatury powietrza nawiewanego przez system rekuperacji.
5. Sterownik — urządzenie kontrolujące pracę całego systemu rekuperacji.
6. Elementy montażowe — elementy zapewniające prawidłowy montaż systemu rekuperacji, takie jak kable, rury i inne elementy montażowe.

Rekuperator najlepiej umieścić w pomieszczeniu, które będzie odpowiednio wentylowane i umożliwi swobodny przepływ powietrza. Idealne miejsce na montaż rekuperatora to pomieszczenie gospodarcze, techniczne lub piwnica, gdzie istnieje dostęp do źródła zasilania i miejsce na zamontowanie kanałów wentylacyjnych. Warto pamiętać, że rekuperator powinien być zainstalowany w pobliżu źródła powietrza zewnętrznego, aby umożliwić skuteczną wymianę powietrza. Ponadto rekuperator nie powinien być umieszczony w pomieszczeniu, w którym są generowane znaczne ilości pary wodnej, takich jak łazienka czy kuchnia, ponieważ może to wpłynąć na jego działanie i skuteczność.

W ARCHON+ dostępne są projekty domów, w których wentylacja mechaniczna z rekuperacją została uwzględniona na etapie opracowywania dokumentacji. W projektach tych przewidziano odpowiednie miejsce na lokalizację urządzeń instalacyjnych takich jak centrala instalacyjna, czerpnia, wyrzutnia powietrza oraz kanały wentylacyjne. W ramach naszej kolekcji: projekty domów z wentylacją mechaniczną dostępne są projekty domów parterowych, projekty domów z poddaszem użytkowym oraz projekty domów piętrowych. 

Warto przypomnieć, że dedykowany projekt wentylacji mechanicznej z rekuperacją można zamówić do każdego projektu domu z kolekcji ARCHON+ jako opracowanie alternatywne. Termin przygotowania oraz wszelkie szczegóły należy ustalić z naszymi Doradcami Projektowymi.

Montaż rekuperatora jest ważnym etapem prac, związanych z instalacją wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. System wymiany powietrza zdecydowanie łatwiej zamontować podczas budowy domu, niż po skończeniu wszelkich prac. Wynika to z konieczności doprowadzenia przewodów wentylacyjnych do poszczególnych pomieszczeń, przez które przepływa powietrze nawiewane i wywiewane, dlatego rekuperację najlepiej uwzględnić już na etapie poszukiwania projektu domu.

Aby wszystko działało prawidłowo, należy zamontować wymiennik powietrza w odpowiedni sposób.

1. Wybór odpowiedniego miejsca — rekuperator powinien być zamontowany w suchym i wentylowanym pomieszczeniu, z dala od źródeł ciepła, wilgoci i hałasu.
2. Dobór odpowiedniej wielkości urządzenia — należy dokładnie obliczyć zapotrzebowanie budynku na wentylację i dobrać odpowiednią wielkość rekuperatora, tak aby zapewnić odpowiedni przepływ powietrza i efektywność odzysku ciepła.
3. Montaż sieci kanałów — należy odpowiednio zaprojektować i zamontować odpowiednio skonstruowane kanały wentylacyjne, zapewniające właściwy przepływ powietrza w całym budynku.
4. Zamontowanie urządzenia — rekuperator powinien być zamontowany na stabilnym i poziomym podłożu, zgodnie z zaleceniami producenta.
5. Podłączenie elektryczne — rekuperator musi zostać podłączony do źródła zasilania elektrycznego przez wykwalifikowanego elektryka.
6. Uruchomienie i sprawdzenie — po montażu, należy przeprowadzić testy i dostroić system tak, aby działał efektywnie i zapewniał komfortowe warunki wewnątrz budynku.
7. Konserwacja — należy regularnie przeprowadzać konserwację rekuperatora, w tym czyszczenie filtra powietrza oraz kanałów wentylacyjnych, aby zapewnić jego długotrwałą i efektywną pracę.

Konserwacja — należy regularnie przeprowadzać konserwację rekuperatora, w tym czyszczenie filtra powietrza oraz kanałów wentylacyjnych, aby zapewnić jego długotrwałą i efektywną pracę.

Wybierając odpowiedni rekuperator do swojego domu, pojawia się wiele pytań, dotyczących tego urządzenia. Oto odpowiedzi na wybrane zagadnienia.

Rekuperatory zwykle nie są głośne, ale poziom hałasu zależy od kilku różnych czynników, takich jak rodzaj rekuperatora, jego wydajność, prędkość powietrza, a także jakość wykonania i instalacji. Większość nowoczesnych rekuperatorów została zaprojektowana z myślą o minimalizacji hałasu, a wiele z nich wyposażonych jest w izolację akustyczną, co dodatkowo zmniejsza hałas generowany przez urządzenie. Jednakże, w przypadku niewłaściwej instalacji lub konserwacji, rekuperator może generować dodatkowy hałas, więc ważne jest, aby wykonać montaż i konserwację zgodnie z instrukcjami producenta.

Jeśli pragniemy eksploatować rekuperator w domu w sposób efektywny i prawidłowy, powinniśmy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Wśród nich:

1. Regularnie czyścić filtry powietrza — filtry w rekuperatorze powinny być regularnie czyszczone, aby utrzymać dobrą jakość powietrza w pomieszczeniu i zapewnić optymalną wydajność urządzenia. Zaleca się czyszczenie filtrów co 2-3 miesiące.
2. Prawidłowo ustawić tryby pracy — rekuperator może działać w różnych trybach pracy, w tym na przykład trybie automatycznym, trybie nocnym lub trybie turbo. Wybierając odpowiedni tryb pracy, możesz zwiększyć wydajność rekuperatora i jednocześnie oszczędzić na kosztach energii.
3. Regularne sprawdzać poziom wilgoci — rekuperator może pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgotności w pomieszczeniu, jednak należy pamiętać, że wilgotność powietrza może się zmieniać w zależności od pory roku i innych czynników. Regularne sprawdzanie poziomu wilgotności i dostosowanie ustawień rekuperatora może pomóc w utrzymaniu zdrowego i komfortowego środowiska w pomieszczeniu.
4. Zainstalować rekuperator w odpowiednim miejscu — rekuperator powinien być zainstalowany w odpowiednim miejscu, najlepiej w centralnej części domu, aby zapewnić równomierne rozprowadzenie powietrza. Należy również unikać instalacji rekuperatora w pobliżu źródeł hałasu, takich jak drogi czy lotniska.
5. Regularnie serwisować urządzenie — w celu utrzymania optymalnej wydajności i bezpieczeństwa, rekuperator powinien być regularnie przeglądany i serwisowany przez profesjonalnego serwisanta. Zaleca się przegląd co roku, a serwis co 2-3 lata.

Pamiętać należy, że eksploatacja rekuperatora wymaga regularnej troski i uwagi, jednak z odpowiednią opieką i konserwacją urządzenie może pomóc w utrzymaniu zdrowego i komfortowego środowiska w domu.

Jeśli posiadamy rekuperator i brakuje prądu, to niestety nie będziemy mogli korzystać z jego funkcjonalności. Rekuperator wymaga zasilania elektrycznego, aby działać, więc w przypadku awarii prądu jego praca zostanie przerwana. W przypadku dłuższych przerw w dostawie energii elektrycznej zaleca się wyłączyć rekuperator z sieci, aby uniknąć uszkodzeń w przypadku nagłego powrotu prądu. Należy również pamiętać, że podczas przerwy w zasilaniu mogą wystąpić zmiany temperatury i wilgotności powietrza wewnątrz pomieszczeń, co może wpłynąć na komfort użytkowania domu. Po przywróceniu zasilania elektrycznego rekuperator należy włączyć i poczekać, aż urządzenie ponownie rozpocznie swoją pracę.

Wymiennik ciepła to kluczowy element rekuperatora, który umożliwia odzyskanie ciepła z powietrza wyrzucanego na zewnątrz i przekazanie go do powietrza wprowadzanego do budynku.

Jego działanie polega na zasadzie przepływu krzyżowego. Powietrze wyrzucane na zewnątrz przechodzi przez jedną stronę wymiennika, a powietrze nawiewane do pomieszczeń przechodzi przez drugą stronę. W ten sposób ciepło przenosi się z powietrza wyrzucanego na zewnątrz do powietrza wprowadzanego do pomieszczeń.

Wymiennik ciepła w rekuperatorze może mieć różne konstrukcje, ale najczęściej stosowane są dwa rodzaje: krzyżowy i przeciwprądowy.

W wymienniku krzyżowym powietrze wprowadzane i wyrzucane na zewnątrz przepływa równolegle, ale w przeciwnych kierunkach, co umożliwia odzyskanie ciepła z powietrza wyrzucanego na zewnątrz i przekazanie go do powietrza nawiewanego.

W wymienniku ciepła przeciwprądowego powietrze wprowadzane i wyrzucane na zewnątrz przepływa prostopadle do siebie, co umożliwia jeszcze skuteczniejsze odzyskiwanie ciepła. Powietrze wprowadzane jest ogrzewane przez powietrze wyrzucane na zewnątrz, które jest chłodniejsze, a powietrze wyrzucane jest dodatkowo ochładzane przez powietrze wprowadzane.

Wymienniki ciepła w rekuperatorach są zazwyczaj wykonane z materiałów, które mają dużą przewodność cieplną, takich jak aluminium, miedź lub stal nierdzewna. Można także zainwestować w gruntowy wymiennik ciepła, który działa w obrębie pozyskiwania energii z gruntu. Latem, gorące powietrze jest schładzane, natomiast zimą mroźne powietrze zewnętrze zostaje ogrzane, zanim trafi do rekuperatora. Zatem jeśli pragniemy podnieść sprawność całego układu wentylacyjnego z rekuperatorem, warto skorzystać z gruntowego wymiennika ciepła

Oczywiście istnieje możliwość zainstalowania rekuperatora w budynku z kominkiem.
Należy wybrać wkład kominkowy dostosowany do instalacji w domach z wentylacją mechaniczną. 

Podobnie jak każde urządzenie, rekuperator ma swoje wady i zalety.

Do zalet omawianego sprzętu można zaliczyć:

• oszczędność energii — rekuperator odzyskuje ciepło z wyprowadzanego powietrza i wykorzystuje je do ogrzewania świeżego powietrza, co pozwala na zmniejszenie zużycia energii potrzebnej do ogrzewania budynku,
• poprawa jakości powietrza — rekuperator usuwa z powietrza zanieczyszczenia, takie jak pył, kurz, dym, a także wilgoć i zapachy, co przyczynia się do poprawy jakości powietrza w budynku,
• komfort użytkowników — rekuperator pozwala na utrzymanie stałej temperatury i wilgotności powietrza w budynku, co przyczynia się do poprawy komfortu mieszkańców.

Natomiast w kwestii minusów posiadania rekuperatora należy wykazać:

• koszty inwestycyjne — rekuperator jest kosztownym urządzeniem i jego koszt może być wyższy niż koszt tradycyjnego systemu wentylacji,
• konieczność konserwacji — rekuperator wymaga regularnej konserwacji i czyszczenia, aby zapewnić jego skuteczne działanie.

Podsumowując, rekuperator jest skutecznym narzędziem pozwalającym na oszczędność energii, poprawę jakości powietrza oraz komfortu użytkowników budynku, jednakże wymaga on regularnej konserwacji i kosztuje więcej niż tradycyjny system wentylacji.

Tradycyjna wentylacja grawitacyjna nie zapewni odzysku ciepła podczas wymiany powietrza, dlatego zastosowanie w domu rekuperatora może przynieść wiele korzyści. Dzięki rekuperacji możliwa jest poprawa jakości powietrza i oszczędność energii, co pozytywnie przekłada się na zdrowie mieszkańców i mniejsze rachunki za ogrzewanie. W szczególności, jeśli budynek jest dobrze izolowany, instalacja rekuperatora może pozwolić na zaoszczędzenie na kosztach ogrzewania. Decydując się na wentylację z rekuperacją, należy jednak dokładnie rozważyć koszty i zyski oraz indywidualne potrzeby.