Projekt ogrodu - jak funkcjonalnie zaplanować strefy w ogrodzie?

Aranżacja przestrzeni wokół domu i projektowanie ogrodu to proces wieloetapowy, przypominający wykańczanie wnętrza budynku i dostosowywanie go do indywidualnych preferencji i potrzeb mieszkańców. Planując aranżację ogrodu, dobrze jest skorzystać z rad i pomocy specjalistów, którzy wiedzą, jak zaprojektować funkcjonalny ogród, pomogą w wyborze odpowiednich rozwiązań i roślin, dzięki czemu przestrzeń wokół domu będzie nie tylko ładna, ale i wygodna oraz dobrze dostosowana do oczekiwań mieszkańców. Chcąc zaprojektować ogród, warto też skorzystać z gotowych projektów architektury ogrodowej, jakie dostępne są w ofercie Biura Projektów ARCHON+.

Są osoby, które starają się samodzielnie wykonać projekt ogrodu, nie mając przy tym specjalistycznego wykształcenia ani odpowiedniej znajomości z zakresu ogrodnictwa. Ponadto, planują urządzenie i projektowanie ogrodu dopiero w momencie ukończenia budowy domu. Praktyka pokazuje, że o aranżacji ogrodu warto pomyśleć nieco wcześniej. Prace nad planowaniem i urządzaniem przydomowej zieleni dobrze rozpocząć już na etapie budowy domu. Realizując te dwa projekty w jednym czasie, można idealnie skomponować ogród i rabaty kwiatowe z architekturą powstającego budynku, a także zapobiec sytuacji, gdy wokół ukończonego domu nie ma praktycznie zieleni. Z kolei, samo zaprojektowanie przydomowego ogródka, będące projektem na lata, najlepiej rozpocząć we współpracy z fachowcem. Pozwala to uniknąć błędów i zbędnych kosztów.

Dobrym rozwiązaniem jest także skorzystanie z Poradnika Architektury Ogrodowej ARCHON+. Dostępne są w nim gotowe projekty altan ogrodowych, wiat, basenów, oczek wodnych i pergoli, które mogą okazać się przydatne w aranżacji przydomowej działki i z pewnością ułatwią zaaranżowanie przestrzeni wokół domu.

Z Poradnikiem Architektury Ogrodowej stworzysz wyjątkową strefę rekreacyjną wokół domu

W regularnej ofercie ARCHON+ dostępne są także inne projekty altan, które są jednym z najbardziej ulubionych elementów architektury ogrodowej, podobnie jak przydomowe tarasy. Taras to wspaniała strefa wypoczynku, która spełnia także funkcję łącznika pomiędzy domem a ogrodem, stanowiąc idealne przedłużenie salonu w okresie letnim. W kolekcji gotowych projektów architekci ARCHON+ proponują różnorodne rozwiązania strefy tarasowej, co pozwala użytkownikom na stworzenie niebanalnego, a zarazem funkcjonalnego miejsca do relaksu oraz spotkań z przyjaciółmi w sprzyjającej, letniej aurze. Warto zwrócić uwagę m.in. na tarasy, nad którymi zadaszenie tworzy dodatkowy trakt dachu, umożliwiając korzystanie z odpoczynku na świeżym powietrzu niezależnie od pogody. Zadaszenie doskonale chroni zarówno przed zbyt intensywnym słońcem, jak i deszczem czy wiatrem w mniej pogodne dni. Atrakcyjnym elementem na tarasie może być także zewnętrzny kominek, który swoim blaskiem i ciepłem uprzyjemni wieczorny relaks, również w chłodniejsze dni. Interesująco prezentują się projekty domów z tarasami, które osłaniają podcienie lub ciekawie wkomponowane w bryłę budynku ażurowe pergole. Efektownie zaaranżowaną tarasową przestrzeń wypoczynkową, harmonijnie zintegrowaną zarówno z wnętrzem domu, jak i z ogrodem doceni każdy mieszkaniec domu.

Zobacz projekty domów z tarasami z kolekcji ARCHON+

Czytaj również: 5 pomysłów na zadaszony taras

Każdy przyszły właściciel ogrodu ma jakieś oczekiwania wobec własnego zielonego terenu do zagospodarowania. Jedni pragną miejsca do wytchnienia na łonie natury, inni chcą mieć salon na świeżym powietrzu,  część rodzin marzy o prywatnym placu zabaw dla dzieci, czy też o tym, by mieć oczko wodne lub swój własny warzywnik, w którym będą mogli realizować ogrodnicze pasje. Wygodny i funkcjonalny ogród to taki, w którym już na etapie projektu zostały określone potrzeby i oczekiwania osób, które w przyszłości będą z tej zielonej przestrzeni korzystać. W zależności od powierzchni przestrzeni do zagospodarowania, możliwości aranżacji oraz funkcji, jakie chcemy, by spełniał nasz ogród, można stworzyć prawdziwą zieloną oazę, spełniającą różnorodne wymagania. W optymalnym dostosowaniu terenu zielonego do wszystkich stawianych przed nim wymogów niewątpliwie pomoże projekt ogrodu opracowany przez architekta krajobrazu, który we właściwy sposób wydzieli w nim ogrodowe strefy funkcjonalne.

W tym miejscu z pewnością pojawia się pytanie: ile kosztuje projekt ogrodu? Niestety trudno odpowiedzieć na nie w sposób precyzyjny, ponieważ całkowite koszty projektowania ogrodów są zależne od wielu, różnych zmiennych. Korzystając przy projektowaniu ogrodu z fachowej usługi projektanta, warto poprosić o opracowanie kosztorysu i oszacowanie wydatków. Można także skorzystać z gotowego projektu ogrodu, który z pewnością jest rozwiązaniem tańszym od indywidualnej usługi.

Ogród nie musi spełniać jednej określonej funkcji. Idealnym rozwiązaniem jest wydzielenie kilku oddzielnych stref, z których każda będzie spełniać swoją rolę. Projekty ogrodów zawierają najczęściej propozycje wygospodarowania różnych części z terenu i dostosowania ich do indywidualnych potrzeb. Warto pamiętać, że strefy można wydzielić nawet w małych ogrodach, a dobrze wyznaczone, zadbane i efektowne ścieżki doskonale spełnią funkcję komunikacyjną między poszczególnymi częściami działki.

Strefa wypoczynkowa znajduje się najczęściej za domem, z dala od hałasu dobiegającego z ulicy. Idealnie, jeśli może mieć orientację na południe lub zachód, by mieć zagwarantowane odpowiednie nasłonecznienie. To część ogrodu, którą można obsadzić żywopłotem lub ozdobnymi krzewami, by osłonić się przed wiatrem i spojrzeniami sąsiadów. Powstanie w ten sposób strefa izolacyjna, mająca najczęściej postać pasa zieleni, który oddziela całość ogrodu od ogrodzenia. Jej podstawową funkcją jest zapewnienie prywatności i oddzielenie akustyczne, wizualne i funkcjonalne od otoczenia zewnętrznego. Niekiedy projektując ogród, tworzy się mniejsze strefy izolacyjne wewnątrz działki, chcąc na przykład oddzielić strefę gospodarczą od reszty terenu. Tworząc tę strefę, należy pamiętać, aby przy ogrodzeniu posiadłości zasadzić wyższą roślinność, która najlepiej spełni funkcję praktycznej osłony, zaś niższymi gatunkami roślin obsadzić miejsca bliżej wnętrza ogrodu. Strefa gastronomiczna umożliwia stworzenie jadalni na świeżym powietrzu lub otwartego salonu, w którym można zbudować palenisko, grilla lub kominek.

Warto też wydzielić w ogrodzie strefę zabaw dla dzieci, co zapobiega chaosowi w części wypoczynkowej dla osób dorosłych. W zależności od wielkości ogrodu można zaplanować większy lub mniejszy plac zabaw. Istnieją liczne dostępne aranżacje ogrodowego kącika dla najmłodszych, począwszy od piaskownicy, huśtawek czy trampoliny, na dmuchanym basenie i domku do zabawy kończąc. Podstawą tej części ogrodu jest trawnik, najlepiej obsiany specjalnymi mieszankami trawnikowymi odpornymi na deptanie i stworzonymi z myślą o strefach większego ruchu. Niemal każda aranżacja ogrodu uwzględnia wykonanie strefy ozdobnej, w której posadzimy rośliny dekoracyjne. Zadbane zagony, klomby i skałki to idealne miejsce do wykorzystania wielu gatunków roślin. Ich rodzaj należy dobrać w zależności od tego, jakie mamy stanowisko sadzenia, czy odpowiednio nasłonecznione i z jakim podłożem. Projekt ogrodu może też uwzględniać strefę produkcyjną, która zostanie wykorzystana do celów uprawnych. Na tej części terenu mogą znaleźć się drzewa i krzewy owocowe, warzywa, a nawet zioła. Strefa gospodarcza bywa najczęściej zlokalizowana w oddalonym zakątku ogrodu, za krzewami lub żywopłotem. Można ją też ukryć za kratownicą obsadzoną pnączem. Dobrym rozwiązaniem jest wydzielenie strefy gospodarczej w pobliżu warzywnika. Bliskość kompostownika i składzika z narzędziami ułatwia prace ogrodnicze i dbanie o przydomową zieleń.

Strefa komunikacyjna są to rozmaite ścieżki, które określają kształt całości ogrodu. Nawierzchnie niezielone, czyli alejki żwirowe, kamienne płyty, drewniane podesty i chodniki, pozwalają wydzielić jedną część od drugiej. Pełnią też funkcję ciągów komunikacyjnych łączących ze sobą poszczególne strefy ogrodu. Ścieżki ogrodowe powinno wykonać się z materiałów pasujących do architektury domu i charakteru terenu zielonego. Z kolei, wyznaczając ich kształty, można wybrać romantyczne i bardziej fantazyjne łuki i zakola lub nowoczesną geometrię kątów prostych. W przypadku, gdy zaprojektowany ogród ma być zrealizowany na nachylonej powierzchni, często wykorzystuje się także murki i schodki dające doskonały efekt wizualny i pozwalające na zaakcentowanie odrębności poszczególnych stref funkcyjnych ogrodu.

Aranżacja małego ogrodu to spore wyzwanie, stąd też przydatna jest znajomość podstawowych zasad, które sprawią, że nasz ogród będzie wydawać się większy niż w rzeczywistości.

W małym ogrodzie warto zrezygnować z masywnych i jednolitych ogrodzeń. Nie sprawdzą się też wysokie mury ani żywopłoty z jednego gatunku krzewów. Ogród powiększą optycznie ogrodzenia z różnorodnej roślinności o niejednolitej wysokości. Możesz skorzystać z podpowiedzi dotyczących wyboru różnych ogrodzeń, jaki proponuje nasz Zestaw projektów ogrodzeń.

Architekci krajobrazu zalecają także zróżnicowanie ukształtowania terenu, ponieważ działka, na której są wzniesienia czy obniżenia, wydaje się większa niż zupełnie płaska powierzchnia. Stąd też radzi się zaplanować w ogrodzie podniesione rabaty lub obniżone w stosunku do pozostałej powierzchni miejsca wypoczynkowe. Takie aranżacje ogrodów sprawiają, że przestrzeń zyskuje bardzo atrakcyjny wygląd. Można też połączyć ogród z tarasem za pomocą kilku schodów.

Zaplanowanie na działce kilku zakątków, których nie można ogarnąć wzrokiem z jednego miejsca, sprawi, że ogród będzie wydawać się bardziej przestronny. Posłużyć temu mogą pergole, wyższy żywopłot lub postawienie dekoracyjnej ścianki działowej. Należy zadbać o to, by każdy stworzony zakątek łączył się w miarę płynnie z pozostałymi, zapobiegając w ten sposób wrażeniu chaosu i nieładu.

Wykorzystując elementy małej architektury i odpowiednio ukształtowane rabaty, można skorygować nieforemny kształt ogrodu. Teren długi i wąski sprawi wrażenie wizualnie szerszego dzięki zastosowaniu linii prostopadłych w stosunku do najdłuższego boku. Działkę szeroką, lecz krótką można wydłużyć optycznie, stawiając murki, płotki i palisady oraz tworząc grządki równolegle do dłuższego boku.

Nasadzenie niektórych gatunków roślin oraz ulokowanie ich w odpowiednich miejscach także sprzyja optycznemu powiększeniu ogrodu. Kwiaty o chłodnych barwach (niebieski, biały, różowy, fioletowy) dodają ogródkom głębi. Podobny efekt zyskuje się dzięki piętrowym nasadzeniom (od najniższego poziomu do najwyższego). Rośliny o dużych liściach zaleca się sadzić przy domu, zaś przy granicy działki – te o drobniejszym listowiu. Podobna zasada obowiązuje w stosunku do wielkości roślin – większe najlepiej zasadzić przy zabudowaniach, mniejsze zaś na skraju ogrodu. Nie należy przesadzać z liczbą posadzonych gatunków. Ponadto, należy unikać dużych drzew i rozłożystych krzewów. Aranżacje na małych przestrzeniach powinny unikać gatunków roślin o kwiatach w ciepłych kolorach (czerwony, pomarańczowy, żółty).

Wykorzystywane wewnątrz pomieszczeń do ich optycznego powiększenia, pełni taką samą rolę na zewnątrz. Wykorzystując lustro, można powiększyć wizualnie wybrany zakątek naszego ogródka. Decydując się na tego typu sztuczkę, najlepiej ramę z lustrem ukryć wśród bujnej roślinności w taki sposób, by odbijało fragment ścieżki lub schodów. Należy korzystać z luster odpornych na zmienne warunki atmosferyczne, np. wykonanych z akrylu lub z plexi.

Schodki, ścieżki lub furtki, które powadzą donikąd, także są jednym z elementów wykorzystywanych do optycznego powiększenia ogrodu. Dzięki nim odnosi się wrażenie, że dalej rozciągają się bezkresne przestrzenie.

Zastanawiając się nad projektem ogrodu, należy zwrócić szczególną uwagę na rośliny, które zamierza się posadzić. Ważna jest nie tylko ilość sadzonek, ale także ich różnorodność oraz dostosowanie do podłoża i stopnia nasłonecznienia. Słoneczne stanowisko sadzenia sprzyja innej roślinności niż teren zacieniony. Istotną rolę odgrywa również charakter naszego ogrodu oraz królujący nad wszystkim dom. Dopiero mając dostępne te wszystkie informacje, a także znając nasze osobiste preferencje, można przystąpić do planowania nasadzeń i wyboru roślinności, dzięki której spełnimy swoje marzenie o własnym ogrodzie.

Duże sadzonki drzew pozwalają szybko nadać działce wyjątkowe walory dekoracyjne i upiększyć przydomowy ogród, zarówno ten projektowany od podstaw, jak i już istniejący, wymagający uzupełnienia. Duże rośliny ogrodowe chronią przed wiatrem, kurzem i hałasem, a także oferują większą prywatność i cień w słoneczne dni. Drzewa i wyższe krzewy są niezastąpioną ozdobą alejek, parków i ogrodów. Do popularnych i chętnie wykorzystywanych przez miłośników ogrodnictwa gatunków drzew liściastych i iglastych należą przede wszystkim: dąb, klon, buk, brzoza, jesion, kasztan, orzech, lipa, leszczyna, śliwa, sosna, cis, jodła, modrzew, jałowiec i jarząb.

Niewysokie rośliny mają wiele zalet. Stanowią wyjątkowo ozdobną roślinność, dzięki czemu są atrakcyjną dekoracją terenów zielonych. Ich głównym atutem jest łatwiejsza uprawa i mniej pracochłonna pielęgnacja, jak w przypadku roślin wysokich. Niskie krzewy nie mają zazwyczaj dużych wymagań i łatwo przystosowują się do życia nawet w gorszych warunkach. Często wykorzystuje się je jako element ogrodów skalnych oraz skalników. Mogą być sadzone w miejscach bardzo słonecznych, jak i narażonych na silne powiewy wiatrów lub mróz. Nadają się idealnie do obsadzania alejek i gleby pod wysokimi drzewami. Wśród najbardziej znanych warto wymienić: różne odmiany jałowców, dereń kanadyjski, różanecznik japoński, tawulec, trzmielinę, szczodrzeniec położony, mahonię rozłogową, pięciornik krzewiasty oraz mikrobiotę syberyjską.

Do bylin ogrodowych powszechnie zalicza się wieloletnie rośliny zielone. Są to byliny ozdobne, najczęściej zimujące w gruncie, jak chryzantemy, liliowce, lawenda, konwalie, fiołki, żywokost lekarski, astry, jeżówka purpurowa, pierwiosnki i zawilce. Do bylin zalicza się także dalie, begonie i kanny, choć te gatunki nie znoszą mrozów.

Jest to grupa roślin ozdobnych wymagających więcej uwagi i naszego zaangażowania niż byliny czy rośliny dwuletnie. Pokazują swe piękne oblicze tylko przez jeden krótki sezon. Wymagają raczej słonecznych stanowisk, podłoża średnio wilgotnego i piaszczysto-gliniastego. Wśród najpopularniejszych gatunków powszechnie wykorzystywanych na działkach i w przydomowych ogródkach wyróżnia się: słoneczniki, groszek, lewkonie, łubin, maki, chabry, nagietki i nasturcje.

Zadbany trawnik w przydomowym ogrodzie to czysta przyjemność. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji udaje się utrzymać trawnik gęsty i wytrzymały na deptanie. Chcąc cieszyć się piękną zielenią, należy przed założeniem trawnika nie tylko odpowiednio przygotować pod niego podłoże, ale także wybrać właściwą mieszankę traw. Rodzaj wysiewanej trawy zależy od przeznaczenia murawy w naszym ogrodzie, a także jej położenia i czasu, jaki możemy poświęcić na jej pielęgnację. Można dokonać wyboru między trawnikiem dekoracyjnym, krajobrazowym, sportowym lub użytkowym. Do ogrodów domowych najczęściej polecane są trawy z grupy użytkowych. Charakteryzują się wytrzymałością i uniwersalnością, dzięki czemu nadają się do prawie wszystkich rodzajów gleb. Przydomowy trawnik można urozmaicić, sadząc trawy ozdobne. Ich wybór, kolor i wielkość należy dopasować do charakteru ogrodu. Trawy ozdobne to w większości rośliny niewymagające, ich pielęgnacja i uprawa jest przyjemnym procesem. Do najmodniejszych obecnie gatunków należą: ostnica cieniutka, trawa pampasowa i rozplenica japońska.

Zioła w ogrodzie mają nie tylko charakter ozdobny. Większość z nich roztacza wspaniały aromat, a do tego ma właściwości lecznicze. Nie potrzebują dużo miejsca by rosnąć, znacznie ważniejsze są warunki, jakie można im zagwarantować. Pod uprawę ziół najlepiej wybierać tereny ciepłe i nasłonecznione, osłonięte od wiatru. W nieco gorszych warunkach półcienia świetnie wzrastają jedynie: melisa, lubczyk, mięta i koper.

Jeśli nie mamy dużego doświadczenia w dbaniu o przydomowy warzywnik i nie dysponujemy dużą ilością czasu, najlepiej wybrać rośliny mało wymagające i stosunkowo łatwe w uprawie, takie jak: sałata, fasolka szparagowa, cukinia, rzodkiewka i koper. Przy projektowaniu własnego warzywnika należy wziąć pod uwagę także roczny cykl zbiorów (wiosna, lato, jesień), a także konieczność sadzenia wyższych roślin przy ogrodzeniu lub budynku mieszkalnym, tak by nie zabierały mniejszym warzywom słońca i przestrzeni.

Dokonując wyboru nasadzeń, warto zwrócić uwagę na cenę sadzonek oraz czas ich wzrostu. Znając swoje możliwości finansowe oraz własne preferencje, wybór roślin staje się o wiele prostszy.

Etapy zakładania ogrodu i ich kolejność są bardzo ważne, pozwalają bowiem sprawnie i w najbardziej optymalny sposób zaaranżować przestrzeń na działce. Tworzenie przydomowego ogrodu należy rozpocząć od prac ziemnych. Przedtem jednak trzeba przygotować teren oraz wybrać rośliny, jakie planuje się posadzić w swoim wymarzonym ogrodzie. Prawidłowa kolejność wykonywania poszczególnych prac jest niezmiernie ważna, stąd też przed przystąpieniem do pracy warto dobrze poznać kolejne etapy zakładania ogrodu.

Pierwszym i niezbędnym etapem prac jest posprzątanie terenu i usunięcie śmieci, zanieczyszczeń oraz pozostałe po budowie materiały, które można wykorzystać do tworzenia skarp. Planując założenie na działce oświetlenia, trzeba już na tym etapie poprowadzić instalację elektryczną. Pozwala to uniknąć w przyszłości rozkopywania ziemi, przesadzania roślin i niszczenia trawnika.

Na tym etapie należy wymodelować profil działki. Jeśli trzeba, należy wyrównać jej powierzchnię bądź urozmaicić rzeźbę terenu usypując skarpy czy niewielkie wzniesienia, dzięki czemu działka będzie wydawać się większa niż jest w rzeczywistości. Można też wykonać wykop pod staw, oczka wodne lub przygotować miejsce pod fontannę.

Przed rozpoczęciem sadzenia roślin należy odpowiednio przygotować glebę, zwłaszcza jeśli ogród powstaje na niedawnym placu budowy, gdzie ziemia jest bardzo ubita. Glebę trzeba przekopać na głębokość dwóch szpadli, ale nie należy wyrzucać na wierzch warstwy nieurodzajnej. Następie trzeba ją odżywić, nawożąc nawozami organicznymi lub zasilić na wiosnę wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi. Należy pamiętać o ważnej dla ziemi próchnicy, która nie tylko chłonie wilgoć, ale też nadaje podłożu pulchność, zawiera składniki mineralne niezbędne do wzrostu roślin oraz zwiększa ilość powietrza w ziemi. Źródłem próchnicy są nawozy organiczne: kompost, obornik i nawozy zielone.

To ostatni i zarazem najprzyjemniejszy etap tworzenia ogrodu. Dokonując zakupu roślin, należy dobierać je tak, by do siebie pasowały. Powinno unikać się pstrokacizny oraz roślin trudnych w uprawie. Najlepiej kupować gatunki mało wymagające, chyba że jest się już doświadczonym ogrodnikiem. Warto także zwrócić uwagę, czy są odporne na mróz oraz w jakich warunkach najlepiej rosną: rodzaj gleby i stopień nasłonecznienia. Zaleca się umieszczanie obok siebie gatunków o podobnych wymaganiach, zwracając uwagę, by nie sadzić roślin, które rosną szybko i bujnie obok gatunków słabiej rosnących. Jeśli działka jest pusta, warto na niej posadzić szybko rosnące drzewa (modrzew, brzoza, świerk serbski czy dąb czerwony) i krzewy (dereń biały, żylistek szorstki, krzewuszka cudowna) tworząc w ten sposób podstawę ogrodu. Jeśli lubisz kwiaty, zasadź je wokół domu, zwracając uwagę na to, by pasowały do siebie kolorystycznie. Warto też pamiętać o pnączach, które w ciągu zaledwie dwóch-trzech lat otulą przydomowy ogród bujną zielenią swoich pędów.

Na końcowym etapie tworzenia ogrodu sadzi się trawę lub jej zamienniki. Na piaszczystych skarpach lub w ocienionych miejscach pod drzewami można posadzić rośliny okrywowe (macierzanki, goździki kropkowane, bluszcze, gajowce) lub mech. Nie wymaga on szczególnej pielęgnacji, a mimo to ma piękny ciemnozielony kolor i wygląda naturalnie także na dużych połaciach terenu. Jest podstawą japońskich ogrodów słynących z zachwycającej, bajkowej wręcz urody. Kończąc prace nad trawnikiem i jego zamiennikami warto wybrać odpowiednie dla danego ogrodu obrzeża trawnikowe, które pozwalają trwale i wygodnie oddzielić strefę wyznaczoną na trawę.

Poszukując inspiracji na etapie aranżacji ogrodu, warto zajrzeć do galerii realizacji projektów domów ARCHON+. Prezentowane w niej zdjęcia i filmy to źródło wielu pomysłów do stworzenia wyjątkowych kreacji nie tylko wnętrz, ale również ogrodów i tarasów.

Już teraz zobacz całą galerię realizacji projektów domów ARCHON+.

 

Czytaj również:
Budowa garażu lub wiaty garażowej - co musisz wiedzieć przed rozpoczęciem?