W czasach, kiedy coraz więcej Inwestorów zwraca uwagę na ekologię i ekonomię podczas budowy domu i szuka możliwych rozwiązań wspierających tę filozofię, budowa studni chłonnej wydaje się doskonałym rozwiązaniem. Studnia chłonna, co to jest? Najprościej mówiąc, studnia chłonna jest to specjalnie wyprodukowany do tego celu zbiornik na deszczówkę, wkopany w ziemię. Zbiornik studni chłonnej nie posiada dna, więc zebrana deszczówka wsiąka w ziemię, docierając do warstw przepuszczalnych gruntu i nawadniając ją. Studnia chłonna może służyć także do zbierania innego rodzaju zużytej wody, służąc jako ostatni element przydomowej oczyszczalni ścieków. Jak zrobić studnię chłonną? W poniższym artykule zajmiemy się odpowiedzią na to oraz inne, ważne pytania, dotyczące tego rozwiązania.
Studnia chłonna - co to jest i do czego służy?
Studnia chłonna to zbiornik bez dna, który wkopany w grunt służy do zbierania deszczówki. Studnia chłonna może służyć także do gromadzenia wody wykorzystywanej w przydomowej oczyszczalni ścieków. Do zbiornika, z którego składa się studnia, spływa woda, a dzięki warstwie drenażowej nadmiar wody przenika w głąb gruntu. Najczęściej, studnia chłonna kształtem przypomina ustawiony pionowo walec. Studnia chłonna pozwala na równomierne odprowadzanie wody, co pozwala uniknąć tworzenia się kałuż.
Rodzaje studni chłonnych
Studnie chłonne mogą występować w dwóch wariantach. Pierwszym jest studnia chłonna z tworzywa sztucznego w postaci karbowanej rury lub dzwonu. To łatwy w montażu i szybko dostępny produkt, który nie wymaga bardzo dużego nakładu finansowego. Jest lekki, nie sprawia problemu w montażu, a wycięcie niezbędnych otworów jest możliwe przy pomocy narzędzi, które każdy Inwestor posiada w domu. Studnie z tworzywa sztucznego mogą służyć długo. Producenci dokładają starań, aby były jak najbardziej wytrzymałe i odporne na warunki pogodowe. Studnia chłonna z PCV mimo powyższych zalet może okazać się lepszym rozwiązaniem niż drugi rodzaj studni chłonnych – kręgi betonowe. Taka studnia jest wyższa od studni z tworzywa sztucznego, jej montaż wymaga większego nakładu pracy, a często też specjalistycznego sprzętu budowlanego.
Studnia chłonna a rodzaj gruntu
Aby mieć pewność, że studnie chłonne spełnią swoje zadanie – czyli będą prawidłowo rozsączać wodę – należy przed ich wykonaniem zlecić badania gruntu, w tym także określić poziom wód gruntowych. Tylko odpowiednie warunki gruntowe sprawią, że studnia chłonna znajdzie zastosowanie na danej działce. Warunkiem sprawnie działającej studni chłonnej jest przepuszczalna ziemia na głębokości, na której wkopana będzie studnia. Jeżeli na działce Inwestora znajduje się glina, a pod nią nie ma warstwy przepuszczalnej – studnia chłonna nie spełni swojego zadania. Woda będzie bowiem stać w studni, nie mając ujścia. Niekiedy Inwestorzy czynią próby ratowania takiej sytuacji, wymieniając grunt na działce, jednak takie rozwiązanie sprawdzi się bardziej na działkach o małej powierzchni.
Wady i zalety studni chłonnej
Inwestorzy coraz częściej decydują się na montaż studni chłonnej w swoim ogrodzie, tym bardziej że takie rozwiązanie niesie za sobą więcej korzyści niż wad. Przede wszystkim dzięki studni chłonnej można w łatwy i równomierny sposób odprowadzać deszczówkę do gruntu. To ekologiczne i ekonomiczne rozwiązanie, ponieważ korzystanie z wody opadowej w celu nawadniania ogrodu pozwoli zaoszczędzić na wodzie pochodzącej z wodociągów. Dodatkowo, studnia chłonna eliminuje problem powstawania w ogrodzie błota i kałuż. Wodę opadową do studni chłonnej można w łatwy sposób zbierać również z rynien, a do jej montażu nie trzeba dużej przestrzeni. Z powodzeniem sprawdzi się na działkach o niewielkim metrażu. Nie wymaga także okresowego opróżniania.
Budowa studni chłonnej nie ma wielu wad. Jej działanie i montaż nie przysparzają kłopotów. Minusem tego rozwiązania może być jedynie fakt, że studnia chłonna nie sprawdzi się na każdej działce, bo to uzależnione jest od rodzaju gruntu, poziomu wód gruntowych oraz głębokości, na jakiej znajduje się nieprzepuszczalny i przepuszczalny grunt.
Jak działa studnia chłonna?
Zasada działania studni chłonnej jest bardzo prosta. Do zbiornika studni chłonnej przymocowana jest rura, przez którą za pomocą systemu orynnowania lub domowej oczyszczalni ścieków doprowadzana jest woda. Montaż rury powinien uwzględniać poziom przemarzania gruntu. Rura powinna być umiejscowiona poniżej poziomu przemarzania, zazwyczaj na głębokości około 1,5m, aby uniknąć gromadzenia się lodu, a tym samym tworzących się zatorów. Zbiornik studni chłonnej nie posiada dna, zatem woda swobodnie przepływa przez zastosowane warstwy drenażu. Drenaż w studni chłonnej składa się zazwyczaj ze żwiru, różnej grubości piasku i pospółki, od góry osłonięty jest geowłókniną. Kruszywo różni się wielkością, aby sącząca się pomiędzy nim woda naturalnie się oczyszczała. Prawidłowo przygotowany drenaż działa jak naturalny filtr, a dodatkowo związki mineralne i organiczne rozbijane są na mniejsze cząsteczki, którymi żywią się żyjące w glebie bakterie. W efekcie do gleby dostaje się czysta i przefiltrowana woda.
Studnia chłonna - jaka pojemność?
Aby obliczyć wartość pojemności studni chłonnej, która sprawdzi się na danej działce, należy wziąć pod uwagę sumę średnich opadów na terenie, na którym leży działka Inwestora. Pojemność studni chłonnej jest wypadkową powierzchni, z jakiej prowadzone jest odwodnienie – na przykład z dachu - oraz chłonności podłoża, które warunkuje szybkość rozsączania wody opadowej. Chłonność studni oblicza się wg wzoru: Qf = 4 × π × r × hs × kf [m3/s], gdzie:
Qf - oznacza zdolność chłonną studni [m3/s],
r - to promień studni [m],
hs - to głębokość wody w studni liczona od jej dna [m],
kf - to współczynnik przepuszczalności gruntu nasyconego, czyli 0,30 m/h = 0,00008333 [m/s].
Powyższych obliczeń Inwestor nie musi wykonywać samodzielnie, a z pomocą architekta. W praktyce najczęściej domy, w których powierzchnia zabudowy dachów mieści się w okolicach 200 m2, można zbudować studnię chłonną na ok. 2000 litrów.
Budowa studni chłonnej krok po kroku
Budowę studni chłonnej, warto poprzedzić wykonaniem analizy gruntowo-wodnej. Ułatwi to logistykę całego przedsięwzięcia, bo dzięki temu Inwestor i wykonawcy będą wiedzieć, na jakiej głębokości zaczyna się przepuszczalność gruntu, a tym samym, jaka powinna być odpowiednia głębokość studni chłonnej. Kolejne kroki, które należy podjąć to:
- wybranie najlepszej lokalizacji studni, zgodnie z przepisami prawa,
- zakup niezbędnych materiałów, w tym przede wszystkim: studnię z tworzywa sztucznego lub betonowych kręgów (w zależności od wybranego rodzaju studni chłonnej), rury drenarskie (w przypadku doprowadzania wody z rynien lub z przydomowej oczyszczalni ścieków), geowłókninę oraz materiały do drenażu,
- wykonanie wykopów, w tym ten na studnię chłonną i ewentualne rury do drenażu,
- zabezpieczenie wykopu geowłókniną,
- wysypanie materiału drenującego, zaczynając od najdrobniejszego kruszywa, aż po największe kamienie,
- połączenie wszystkich elementów systemu studni chłonnej i zasypanie wykopu.
Studnia chłonna - przepisy i regulacje prawne
Przepisy Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w paragrafie 28 wskazują możliwości techniczne, związane z gospodarowaniem wodami opadowymi i roztopowymi.
„Działka budowlana, na której sytuowane są budynki, powinna być wyposażona w kanalizację umożliwiającą odprowadzenie wód opadowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej.
W przypadku budynków niskich lub budynków, dla których nie ma możliwości przyłączenia do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, dopuszcza się odprowadzenie wód opadowych na własny teren nieutwardzony, do dołów chłonnych lub do zbiorników retencyjnych”.
Budowa domu jednorodzinnego może wiązać się z pewnymi trudnościami, dotyczącymi uzbrojenia terenu i m.in. trudnościami w odprowadzaniu wód opadowych i roztopowych. Rozwiązaniem tego problemu jest odprowadzenie tych wód do kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, jeżeli takie rozwiązanie jest jeszcze zastosowane. W przypadku braku możliwości wykonania takiego odprowadzenia właściciel działki musi zastosować rozwiązanie lokalne, które umożliwi mu takie zagospodarowanie wód opadowych na własnej działce, aby nie odprowadzać ich na grunty sąsiednie i tym samym nie naruszać stanu wód na działkach sąsiednich ( Art. 234.1 Prawa wodnego).
Art. 33 Prawa wodnego określa prawo właściciela gruntu do zwykłego korzystania z wód, stanowiących jego własność. Takie korzystanie z wód możliwe jest jedynie w celu zaspokojenia własnych potrzeb, a więc nie może być związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Bardzo często stosowane jest odprowadzenie wód opadowych z systemu rynien i rur spustowych do studni (dołów) chłonnych lub rozsączkowanie ich na własnej działce. Tego rodzaju studnie nie są zaliczone do urządzeń wodnych, w rozumieniu przepisów Prawa wodnego i nie jest wymagane do ich budowy uzyskanie żadnej zgody wodnoprawnej. Założeniem podstawowym jest, aby wody opadowe i roztopowe zostały zagospodarowane w ramach działki właściciela, spełniona zostanie tym samym zasada powszechnego korzystania z wody.
Podsumowując:
- Budowa studni chłonnej na wody opadowe i roztopowe nie wymaga zgody wodnoprawnej, pod warunkiem, że wody te nie będą naruszać stanu wód na działkach sąsiednich.
- Wody odprowadzane do studni chłonnej są wodami niezanieczyszczonymi.
- Budowa studni chłonnej wyżej opisanej nie wymaga zgłoszenia budowy i nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane.
Ile kosztuje studnia chłonna?
Studnia chłonna jest rozwiązaniem stosunkowo tanim, jednak jej finalny koszt zależy od kilku czynników. Przede wszystkim cenę kształtuje materiał, z jakiego jest wykonana oraz jej wielkość, ale także funkcja - czy studnia chłonna będzie służyć tylko do gromadzenia wody opadowej, czy także będzie elementem przydomowej oczyszczalni ścieków. Wówczas należy zadbać o dodatkowe materiały oraz odpowiednio przygotować działkę. Wybierając poszczególne materiały, warto zwrócić uwagę na ich jakość, bo to przełoży się bezproblemowe użytkowanie. Do ceny materiałów należy też doliczyć koszt geowłókniny oraz kruszywa. Zmieniające się na rynku ceny powodują, że koszt budowy studni chłonnej z dnia na dzień może się różnić. Warto przeglądać oferty producentów oraz sklepów budowlanych, aby wybrać tę najkorzystniejszą. Szacuje się, że budowie studni chłonnej towarzyszy koszt +/- 1000 zł. Dodatkowym kosztem, który poniesie Inwestor, może być współpraca z firmą, która zajmuje się budową studni chłonnych. Decydując się na wykonanie studni chłonnej przez fachowca do całości należy doliczyć koszt robocizny.
Kiedy warto rozważyć studnię chłonną?
Budowa studni chłonnej wydaje się być bardzo komfortowym rozwiązaniem. Na jej wykonanie można się zdecydować, gdy:
- występuje działka o słaboprzepuszczalnym gruncie, gdzie niżej położona warstwa gleby posiada powierzchnię przepuszczalną, dzięki której odprowadzenie wody będzie możliwe, a tworzenie się błota i kałuż po ulewnych deszczach przestanie być problemem,
- Inwestor decyduje się zastosować ten system do odprowadzania wody deszczowej,
- Inwestorzy decydują się na budowę przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków.
Budowa studni chłonnej ma wiele zalet i z pewnością może przynieść Inwestorowi wiele korzyści. Jest stosunkowo tanim rozwiązaniem i dość łatwym do realizacji. Należy jednak pamiętać, aby przed rozpoczęciem prac wykonać analizę warunków gruntowo - wodnych oraz poznać zapisy prawne, dotyczące wymagań stawianych przed Inwestorem w tym zakresie.